Larymau Tân Awtomatig
Mae’r ffordd yr ydym yn ymateb i Larymau Tân Awtomatig (LTA) yn newid
O’r 6ed o Ionawr bydd Gwasanaeth Tân ac Achub De Cymru (GTADC) yn newid ei ddull o ymateb i larymau tân awtomatig. Byddwn yn rhoi’r gorau i fynychu larymau tân awtomatig yn y rhan fwyaf o adeiladau dibreswyl, megis blociau swyddfeydd neu ystadau diwydiannol, yn ystod oriau’r dydd a’r nos – oni bai y derbynnir galwad hefyd gan berson sy’n adrodd am dân.
I ba adeiladau NAD yw’r polisi hwn yn berthnasol?
Mae eithriadau i’r polisi hwn yn cynnwys:
Yn 2023/24 roedd LTA yn cyfrif am 31.5% o’r holl ddigwyddiadau a fynychwyd – 5982 o alwadau. Mae llai nag un y cant o alwadau o LTA dibreswyl yn cael eu cofnodi yn y pen draw fel tanau – mae’r mwyafrif o 99 y cant yn alwadau diangen.
Oherwydd ein bod yn lleihau’r amser a’r adnoddau a dreulir yn mynd i Alwadau Tân Diangen (GTD). Mae ein polisi newydd yn rhoi mwy o amser ac adnoddau i ni ganolbwyntio ar flaenoriaethau eraill, megis cynyddu atal tân yn eich cymuned a rhyddhau ein diffoddwyr tân i fynd i argyfyngau go iawn.
Ni fydd y polisi hwn yn berthnasol i bob adeilad. Mae adeiladau preswyl, adeiladau addysgol ac adeiladau treftadaeth wedi’u heithrio. Mae angen i chi wirio a ydych wedi’ch eithrio neu beidio.
Rwy’n Berson Cyfrifol am adeilad masnachol: beth sydd angen i mi ei wybod?
Mae ein polisi newydd yn berthnasol i rai adeiladau dibreswyl, busnesau a gweithleoedd. Os nad yw adeilad yr ydych yn gyfrifol amdano ar y rhestr eithrio, bydd angen i chi wneud y canlynol:
Bydd GTADC ond yn anfon ymateb i danau sydd wedi’u cadarnhau mewn adeiladau masnachol yn ystod y cyfnod pan fydd tân yn cael ei gadarnhau neu os yw’r eiddo wedi’i eithrio o’r polisi hwn.
Rwy’n Berson Cyfrifol am adeilad sydd wedi’i eithrio: beth sydd angen i mi ei wybod?
Os yw eich eiddo wedi’i eithrio o’r polisi hwn, sicrhewch fod y sawl sy’n gyfrifol am ffonio GTADC drwy alw 999 os bydd tân, yn ymwybodol o’r eithriad ac yn gallu trosglwyddo’r wybodaeth honno i GTADC yn yr alwad honno.
Sylwch y bydd pob galwad LTA i danau mewn adeiladau masnachol yn cael ei hystyried cyn i unrhyw ymateb brys gael ei wneud, felly gwnewch yn siŵr bod eich gweithredwyr galwadau yn deall y cyngor uchod yn glir a pheidiwch â chymryd yn ganiataol unrhyw eithriadau.
Beth ddylwn i ei wneud os bydda i’n clywed LTA?
Os byddaf yn galw achos bod LTA yn seinio, nad ydw i’n siŵr a ydyw’n dân, a fydd GTADC yn dal i fynychu?
Bydd hyn yn dibynnu ar ba wybodaeth y gallwch ei rhoi. Os ydych chi’n meddwl ei fod yn eiddo preswyl, un o’r eithriadau gydag arwyddion o dân fel rhoi mwg, yna bydd GTADC yn dal i fynychu.
Fodd bynnag, os gwyddoch ei fod yn eiddo masnachol heb unrhyw arwydd o dân, ni fydd GTADC yn mynychu.
Ydy GTADC yn gofyn i bobl roi eu hunain mewn perygl i wirio a oes tân pan fydd larwm yn canu?
Na, ni ddylai neb roi eu hunain mewn perygl i wirio a oes tân. Dylai asesiadau risg a chynlluniau argyfwng adeilad sicrhau hynny.
Os oes gan alwyr reswm da dros gredu bod LTA yn canu achos tân gwirioneddol, bydd GTADC yn ymateb. Mae enghreifftiau’n cynnwys gweld tân, mwg neu arogli’n llosgi. Nid yw pennau canfodyddion lluosol neu fannau galw â llaw yn gweithredu ar eu pen eu hunain o reidrwydd yn golygu bod tân yn digwydd ac, os yw’n ddiogel gwneud hynny, dylid eu harchwilio a’u hystyried â dangosyddion eraill. Bydd cadarnhad o actifadu switsh llif taenellu yn derbyn ymateb GTADC.
Mae galwadau LTA i eiddo masnachol eisoes yn destun her a hidlo galwadau, a nododd gwaith i ddatblygu’r strategaeth hon fod Gweithredwyr Rheoli GTADC yn dda am nodi galwadau a chydnabod pan fydd galwadau o ganlyniad i LTA yn hytrach na galwadau tân a gadarnhawyd. Bydd GTADC yn parhau i fynychu pob tân a gadarnhawyd.
Os bydda i’n clywed LTA, sut mae ymchwilio? Beth mae disgwyl i mi ei wneud i ymchwilio? A fydd ymchwilio i achos y gweithrediad LTA yn ein rhoi mewn perygl?
Dylid penderfynu ar y weithdrefn hon ymlaen llaw, ei hystyried yn unol ag asesiad risg tân y safle a’i llunio mewn cynllun argyfwng sy’n benodol i’r eiddo. Ni ddylai neb gael ei beryglu ac ni ddylech roi eich hun mewn perygl. Gallwch ddarllen ein harweiniad ar ymchwilio’n ddiogel i larymau tân.
Yswiriant a dyletswydd gyfreithiol
A oes angen i mi hysbysu fy yswirwyr presennol am eich newid mewn ymateb i weithrediadau LTA?
Mae hwn yn fater i chi a’ch yswiriwr, nid yw’n fater i GTADC wneud sylw arno. Fodd bynnag, gall GTADC gadarnhau y bydd ymateb yn parhau i gael ei anfon i bob tân a gadarnhawyd.
A oes gan GTADC ddyletswydd gyfreithiol i fynychu?
Mae dyletswyddau statudol Gwasanaethau Tân ac Achub yng Nghymru a Lloegr wedi’u nodi yn Neddf Gwasanaethau Tân ac Achub 2004. Nid oes unrhyw ofynion o fewn y ddeddf hon sy’n gorfodi’r GTA i fynychu galwad i LTA os nad oes amheuaeth na chadarnhad o dân.
Pa gefndir cyfreithiol sy’n caniatáu’r dull hwn?
Nodwyd dyletswyddau statudol y Gwasanaethau Tân ac Achub yng Nghymru a Lloegr yn Neddf Gwasanaethau Tân ac Achub 2004. Nid oes unrhyw ofynion o fewn y ddeddf hon sy’n gorfodi Gwasanaeth Tân ac Achub i fynychu galwad i LTA os nad oes amheuaeth na chadarnhad o dân.
Arweiniad pellach
Mae arweiniad pellach ar gael ar ein tudalen Diogelwch Rhag Tân i Fusnesau.
Os oes angen rhagor o wybodaeth neu gyngor arnoch mewn perthynas â’r newid yn ein hymateb i larymau tân awtomatig o Ionawr 2025, anfonwch e-bost at afaenquiries@decymru-tan.gov.uk
I gael arweiniad penodol ar ddileu larymau tân diangen, cyfeiriwch at y Cyngor Penaethiaid Tân Cenedlaethol.